Historia kamienicy Joli

Sporządzając szczegółową inwentaryzację zniszczeń całego miasta, Biuro Odbudowy Stolicy podzieliło budynki na zachowane z uszkodzeniami drobnymi, dużymi i takie, których nie da się odratować. Ponad 60 proc. kamienic uznano za zniszczone i przeznaczono do rozbiórki. Jednak wiele z tych ruin, często posiadających nie więcej niż ostrzelaną fasadę i kawałek dachu, nie zostało zburzonych. Najlepiej ilustruje to historia kamienicy przy Nabielaka 9, w której mieszkała działaczka lokatorska Jolanta Brzeska, zamordowana wg prokuratury w niewyjaśnionych okolicznościach. Tuż po wojnie BOS oszacowało stan kwartału budynków wraz z kamienicą Brzeskiej (kwartał PD IV, 2). Z budynków o kubaturze 75.925 tys m3 wojna zrównała z ziemią 62.189 tys. m3 – ocalała niewiele ponad jedna siódma fundamentów, ścian, stropów – reszta zamieniła się w gruzy [na planszy inwentaryzacyjnej kamienice w najgorszym stanie oznaczano czerwoną ramką i/lub cyfrą VI, VII, VII].

Pod adresem Nabielaka 9, w dokumencie z 1945 r. Biuro odnotowuje: „stan – wypalony, wniosek – do rozbiórki”. Ocalały tylko zewnętrzne ściany budynku, zatem Biuro spisało go na straty. Mimo to, zabrano się za remont domu – wśród robotników którzy doprowadzili go do stanu używalności, był także ojciec Jolanty Brzeskiej. Rok później, przy załączonym spisie o stanie kamienicy na Nabielaka, widnieje już notatka „nie zagraża”. W zamian za wkład w odbudowę rodzina otrzymała przydział na mieszkanie, tak jak tysiące innych początkowo dzikich lokatorów, którzy wynieśli swe kamienice z gruzów. Pod ich presją ówczesne władze rezygnowały z wielu wyburzeń i zatwierdzały kolejne budżety na rekonstrukcje. W takich wypadkach wsparciem finansowym i organizacyjnym służyło BOS.

W 2006 roku kamienicę Joli Brzeskiej przejął za darmo Marek Mossakowski, znany z posiadania już 60 innych podobnie reprywatyzowanych budynków w Warszawie. O swej działalności Mossakowski zwykł mówić: to nie jest biznes, to przywracanie prawa.

Pięć lat później działaczka lokatorska została zamordowana w Lesie Kabackim. Nikt nie usłyszał aktu oskarżenia.

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ O PUBLICZNYCH KOSZTACH ODBUDOWY WARSZAWY: DYSKUSJA W STAREJ BIBLIOTECE UW 10.03 , godz. 18:00. Facebook